Pierwszy rok życia dziecka jest okresem najbardziej intensywnych zmian i progresu w jego rozwoju. Dziecko zaczyna siadać i stawiać pierwsze kroki. W jego układzie nerwowym powstaje połowa ilości połączeń nerwowych, jaka tworzy się w przeciągu jego całego życia.
W drugim roku życia dziecka ten rozwój ulega spowolnieniu, lecz ten okres jest równie ważny dla malucha, ponieważ staje się on bardziej samodzielny. Przeważnie dziecko nie jest karmione już mlekiem matki, zaczyna przyjmować coraz więcej pokarmów stałych i zaczyna postrzegać siebie jako całkiem odrębną istotę. Wielu rodziców dzieci w wieku 2 lat zaczyna stawiać sobie często pytanie, w jaki sposób wspierać rozwój swojego dziecka, jakie zabawy organizować i jakich zabawek używać, aby były one nie tylko bezpieczne, lecz również przyczyniały się do skutecznego jego rozwoju na różnych płaszczyznach. W tym artykule odpowiemy sobie na te pytania w kontekście rozwoju dwulatków.
Rozwój integracji sensorycznej u dwulatków
Czym jest integracja sensoryczna i jaki ma wpływ na rozwój dziecka?
Integracja sensoryczna to nic innego jak umiejętność zmysłowego łączenia, scalania, przetwarzania i odpowiedzi na informacje docierające do człowieka za pośrednictwem poszczególnych zmysłów. Już od pierwszych dni po narodzinach dziecko zaczyna odbierać świat wszystkimi zmysłami, a im jest ono starsze, tym ten proces staje się doskonalszy. Każdy człowiek odbiera świat poprzez zmysły: zmysł wzroku, węchu, smaku, dotyku, słuchu. Proces ten przekłada się na efektywne przyswajanie wiedzy i naukę otaczającego malucha świata. U małych dzieci, zwłaszcza dwu-, trzylatków, u których w dalszym ciągu mózg charakteryzuje się dużą elastycznością, szczególną rolę odgrywać będą zajęcia z rozwoju integracji sensorycznej. Ich głównym celem jest usprawnianie rozwoju fizycznego i psychicznego dziecka oraz zapobieganie lub likwidowanie deficytów w zakresie odbioru, przetwarzania i odpowiedzi na bodźce docierające z zewnątrz. Tego rodzaju zajęcia mają szczególne znaczenie u dzieci, u których występują zaburzenia w rozwoju integracji sensorycznej.
Jakie zabawki i zabawy wspierają rozwój integracji sensorycznej u dwulatków?
W drugim roku życia dziecka następuje intensywny rozwój jego sprawności ruchowych. Dziecko uczy się coraz bardziej zręcznego poruszania się, doskonali zmysł wzroku, słuchu i dotyku. Zabawki sensoryczne dla dwulatków powinny w jak największym stopniu pobudzać ich zmysły, ponieważ przyczynia się to do wsparcia rozwoju układu nerwowego dziecka i polepszenia funkcjonowania poszczególnych zmysłów.
Do zabaw z dwulatkiem warto wykorzystywać zabawki, które zostały specjalnie przeznaczone do wspierania procesów rozwoju integracji sensorycznej i pobudzania poszczególnych obszarów układu nerwowego u dziecka:
- Gniotki-sprawdzą się doskonale u dzieci mających problemy z nadwrażliwością lub podwrażliwością dotykową. Podobny efekt osiągnie się podczas wspólnego przygotowywania posiłków, lepienia z plasteliny, lepienia i ugniatania ciasta lub znanego chyba wszystkim lepienia figurek z masy solnej.
- Memo dotykowe-rozwija percepcję dotykową oraz zdolność rozpoznawania przedmiotów po dotyku. Gra polega na znalezieniu klocków o takiej samej fakturze. Tę grę może zastąpić samodzielnie skonstruowane pudełko sensoryczne, do którego uprzednio wypełnionego piaskiem, kaszą lub ryżem wrzucimy np. drewniane puzzle, lub różne zabawki. Zadaniem dziecka będzie ich wyciągnięcie, wykorzystując swój zmysłu dotyku.
- Sensoryczne panele ścienne o różnych kształtach (np. słonia, misia, krokodyla) -rozwijają sprawność manualną u dzieci. Zawierają wbudowane elementy manipulacyjne i sensoryczne pobudzające zmysły dziecka.
- Suche baseny z piłeczkami wykonane z wysokiej jakości pianki-usprawniają zdolności ruchowe maluchów, polepszają zmysł równowagi podczas poruszania się w basenie pełnym piłeczek. Z tej formy zabawy bardzo chętnie korzystają młodsze i starsze dzieci. Nieskrępowana zabawa, możliwość nurkowania w piłeczkach i rzucania nimi dają dzieciom mnóstwo frajdy.
- Sortery kształtów-uczą dzieci logicznego myślenia i dopasowywania do otworów klocków w odpowiadających im kształtach. Maluch rozwija również zdolności manualne i koordynację ręka-oko.
- Dyski sensoryczne-pobudzają receptory czucia głębokiego, rozwijają percepcję dotykową, polepszają zmył równowagi oraz koordynację ruchową. Zabawa polegająca na ułożeniu w domu specjalnej ścieżki, którą maluch będzie musiał pokonać, będzie dla niego nie lada frajdą i wyzwaniem. Dyski można zastąpić własnoręcznie wykonaną ścieżką: na matę wystarczy wysypać szyszki, patyki, kamyki, fasolę. Chodzenie na boso po takim podłożu to nie tylko masaż, lecz także poprawa koordynacji ruchów i pobudzanie receptorów czuciowych.
- Huśtawki-huśtanie malucha polepsza koordynację wzrokowo-ruchową, wycisza dziecko, wspiera rozwój umiejętności motorycznych, polepsza zmysł równowagi. Na rynku dostępne jest wiele rodzajów huśtawek, w tym dostosowanych do użytku domowego, które są składane, łatwe w demontażu i przechowywaniu. Huśtawkę z powodzeniem zastąpi koc, w którym trzymanym oburącz na obu końcach przez dwóch dorosłych można pobujać malucha.
Podsumowując, od prawidłowego działania zmysłów zależy odpowiedni rozwój układu nerwowego. Im bardziej będziemy ukierunkowywać nasze działania, na pobudzanie zmysłów maluchów, tym lepiej będą one z czasem funkcjonować. Przełoży się to na lepszy rozwój dziecka oraz na jego procesy poznawcze.
