Schemat blokowy (z ang. Flow Chart) to graficzna reprezentacja procesu, jaki przechodzi informacja w danym programie przy użyciu umownych znaków. Są one powszechnie stosowane w fazie tworzenia aplikacji przez programistów.
Schemat blokowy jest jedną z najstarszych technik przedstawiania algorytmów i polega na przedstawieniu za pomocą symboli operacji, które mają być wykonane. Na przykład: początek i koniec algorytmu są reprezentowane przez eliptyczny symbol, wejścia i wyjścia przez równoległobok, decyzje przez romb, procesy przez prostokąt, itp.
Rodzaje bloków
Graficzne przedstawienie procesów w schematach blokowych wykorzystuje określoną serię figur geometrycznych reprezentujących każdy poszczególny krok ocenianego procesu. Te predefiniowane kształty są połączone ze sobą strzałkami i liniami, które niczym na mapie wyznaczają kierunek przepływu i ustalają ścieżkę procesu.
Wyróżnia się cztery rodzaje diagramów przepływu w schematach Flow Chart w zależności od sposobu ich przedstawienia:
- Poziomy. Przebiega od prawej do lewej, zgodnie z kolejnością czytania.
- Pionowy. Przebiega od góry do dołu, jak uporządkowana lista.
- Panoramiczny. Umożliwia on obejrzenie całego procesu na jednym arkuszu, zarówno w modelu pionowym, jak i poziomym.
- Architektoniczny. Reprezentuje ścieżkę roboczą lub obszar roboczy.
Zastosowanie Flow Chart
Schematy przepływu są mechanizmem kontroli i opisu procesów, pozwalającym na lepszą organizację, ocenę lub przemyślenie sekwencji działań i procesów różnego rodzaju, ponieważ są uniwersalne i proste. Są one często wykorzystywane w takich dyscyplinach jak programowanie, informatyka, ekonomia, finanse, procesy przemysłowe, a nawet psychologia poznawcza.
Mówiąc o procesach odnosimy się do konkretnej sekwencji działań, czyli kroków, które należy wykonać w ramach schematu blokowego. Na przykład w informatyce, procesy są sekwencjami inicjowanymi albo przez wyzwalacze zaprogramowane w systemie, albo przez interwencje użytkownika systemu. Każdy z nich ma swój kierunek, cel i serię kroków, które obejmuje.
Zastosowanie schematów blokowych w innych dziedzinach
Poza programowaniem komputerowym, schematy blokowe mogą mieć wiele zastosowań w różnych dziedzinach, takich jak m.in.:
Edukacja i nauka:
- Zaplanuj wymagania akademickie i zadania kursowe.
- Stwórz prezentację ustną lub plan lekcji.
- Zorganizuj projekt grupowy lub indywidualny.
- Zaplanuj proces twórczego pisania, np. poezji lub liryki.
- Pokaż rozwój postaci w literaturze i filmie.
- Zaprezentuj przepływ algorytmów lub zagadek logicznych.
- Przedstaw proces anatomiczny, taki jak np. trawienie.
- Śledź objawy i sposoby leczenia chorób lub zaburzeń.
- Przedstaw w łatwy sposób hipotezy i teorie takie jak piramida Maslowa czy hierarchia potrzeb człowieka.
Sprzedaż i marketing:
- Narysuj przebieg badania.
- Nakreśl proces sprzedaży.
- Zaplanuj strategie badawcze.
- Przedstaw plany i zasady komunikacji.
Korzyści płynące z zastosowania diagramów blokowych
Można wyróżnić 7 podstawowych korzyści płynących z zastosowania diagramów blokowych. Są to:
Przejrzystość wizualna
Jedną z największych zalet diagramów jest możliwość przedstawienia różnych postępów i ich sekwencji w jednym dokumencie, co pozwala w łatwy sposób zrozumieć przepływ pracy w firmie, pokazując jednocześnie, który krok jest zbędny, a który należy usprawnić.
Natychmiastowa komunikacja
Zespoły mogą używać schematów blokowych, aby zastąpić spotkania. Proste wyjaśnienie postępów zapewnia łatwą, wizualną metodę dla członków zespołu, aby natychmiast zrozumieli, co powinni zrobić krok po kroku.
Skuteczna koordynacja
Dla kierowników projektów i organizatorów zasobów, korzyści płynące z diagramu przepływu obejmują możliwość sekwencjonowania zdarzeń, a eliminacja zbędnych czynności pozwala zaoszczędzić czas i zasoby.
Zwiększona wydajność
Na schemacie blokowym wymienione są poszczególne kroki wymagane do wykonania procesu. Diagram przepływu pomaga usunąć zbędne kroki w procesie, a także ich błędy. Schemat przepływu powinien zawierać tylko te kroki, które są wymaganiami dla każdego końca procesu.
Skuteczna analiza
Za pomocą schematu blokowego można skuteczniej przeanalizować problem. Pokazuje on konkretnie, jakiego rodzaju działania są wymagane dla każdego kroku procesu.
Rozwiązywanie problemów
Schematy blokowe dzielą problem na łatwe do zdefiniowania części, a proces przedstawiony za pomocą diagramu przepływu pokazuje metodę rozwiązania złożonego problemu, co redukuje koszty i straty czasu.
Właściwa dokumentacja
Cyfrowe diagramy przepływu służą jako dobra dokumentacja bez papieru, która jest niezbędna do wielu celów, czyniąc procesy bardziej wydajnymi.
