Chorym leżącym jest osoba, która z powodu swojego stanu zdrowia pozostaje unieruchomiona w łóżku. Najczęściej dochodzi do tego na skutek przebytych urazów, udarów oraz wylewów, a także takich chorób, jak stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona oraz choroba Alzheimera. Stan unieruchomienia może trwać kilka tygodni, miesięcy, a w niektórych przypadkach także lat.
Chorzy leżący na skutek konieczności ciągłego spędzania czasu w pozycji horyzontalnej zmagają się z licznymi dolegliwościami. Do najczęściej występujących zaliczają się:
- spadek masy ciała związany z trudnościami z przeżuwaniem i połykaniem lub utratą apetytu na skutek zaprzestania aktywności fizycznej,
- przyrost masy ciała na skutek braku ruchu,
- zaburzenia snu wynikające z ciągłego przebywania w łóżku, braku aktywności fizycznej i przebywania w niedostatecznie oświetlonym pomieszczeniu,
- nietrzymanie moczu, które może z prowadzić do rozwoju bakterii i grzybów powodujących różnorodne infekcje i choroby skóry,
- odleżyny i odparzenia pojawiające się najczęściej na skutek długotrwałego nacisku na naczynia krwionośne oraz braku właściwej pielęgnacji miejsc na nie narażonych.
Długotrwałe pozostawanie w łóżku może również prowadzić do spadku napięcia lub zaniku mięśni, nasilenia się osteoporozy, zapalenia płuc oraz ogólnego osłabienia organizmu.
Z jakimi wyzwaniami wiąże się opieka nad chorym leżącym?
Chory leżący wymaga ciągłej opieki ze strony drugiej osoby. Osoba ta musi dbać przede wszystkim o zdrowie fizyczne pacjenta, powinna jednak także zatroszczyć się o jego samopoczucie i kondycję psychiczną. Opiekun chorego leżącego musi stawiać czoła licznym wyzwaniom.
Przygotowanie pokoju dla chorego leżącego
Chory leżący powinien posiadać własną przestrzeń, która zapewni mu intymność i poczucie prywatności. Najlepiej, żeby był to własny pokój, jednak gdy sytuacja mieszkaniowa na to nie pozwala, należy wydzielić część innego pokoju i odgrodzić ją przy pomocy parawanu lub zasłony. Pomieszczenie, w którym przebywa chory leżący, powinno pozwalać na swobodne wykonywanie niezbędnych czynności pielęgnacyjnych. Oznacza to między innymi ustawienie łóżka pacjenta tak, by z żadnej strony nie przylegało do ściany. Obok łóżka należy umieścić szafkę, na której zostaną umieszczone wszystkie używane przez chorego przedmioty. Z uwagi na podatność chorych leżących na infekcje dróg oddechowych, pokój powinien być często sprzątany i wietrzony.
▪ Żywienie chorego leżącego
Wyzwanie w opiece nad chorym leżącym stanowi również zadbanie o jego prawidłowe odżywianie. Dieta pacjenta powinna być lekkostrawna, a równocześnie odpowiednio zbilansowana. Chorzy leżący często zmagają się z zaparciami, dlatego podczas przygotowywania jadłospisu należy zadbać o właściwą podaż błonnika. W sytuacji, gdy pacjent posiada problemy z gryzieniem lub połykaniem, opiekun musi zadbać również o odpowiednią konsystencję posiłków – polecane są formy płynne oraz papki. Niezwykle istotne w diecie chorego leżącego jest właściwe nawodnienie. Pacjent powinien przyjmować od dwóch do trzech litrów płynów na dobę, najlepiej w postaci niegazowanej wody mineralnej, zielonej herbaty lub naturalnych, niesłodzonych soków owocowych.
Pielęgnacja chorego leżącego
Największe wyzwanie w opiece nad chorym leżącym stanowi jego pielęgnacja, polegająca na dbaniu o higienę osobistą i utrzymanie w czystości. Pacjent powinien być myty dwa razy dziennie, szczególnie w okresie wysokich temperatur. W zależności od stanu chorego, konieczne może być również dodatkowe mycie w następstwie zabrudzenia jedzeniem bądź wydzielinami i płynami ustrojowymi. Niezwykle istotne jest również zapobieganie odparzeniom i odleżynom, w czym pomocne są takie akcesoria, jak plastry i materace przeciwodleżynowe.
Wybór łóżka dla chorego leżącego
Opiekę nad osobą chorą leżącą znacznie ułatwia dostępny na rynku sprzęt medyczny, w tym przede wszystkim specjalistyczne łóżka dla niepełnosprawnych. Łóżka tego typu zapewniają bezpieczeństwo i komfort zarówno pacjentowi, jak i jego opiekunowi. Wybierając łóżko dla chorego leżącego, warto zwrócić uwagę przede wszystkim na:
- łatwość w użyciu,
- wytrzymałość i łatwość w utrzymaniu w czystości,
- możliwość regulacji wysokości i ustawienia łóżka pod odpowiednim kątem,
- umieszczone przy łóżku barierki i poręcze zapobiegające upadkowi chorego,
- dodatkowe akcesoria podnoszące komfort korzystania z łóżka.
Przed zakupem łóżka dla chorego leżącego należy również upewnić się, że jest wyposażone w specjalny materac przeciwodleżynowy, który nie tylko zapobiega powstawaniu odleżyn, lecz również wspomaga ich leczenie.
